Tết Đoan Ngọ: Giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam, một ngày lễ độc đáo và đầy ý nghĩa.

Tết Đoan Ngọ (hay Tết Đoan Dương) là ngày lễ truyền thống quan trọng của Việt Nam vào mùng 5 tháng 5 âm lịch. Ngày này mang ý nghĩa đón nắng, khí dương và các phong tục độc đáo như ăn bánh ú, bánh chay, uống nước gừng, xua đuổi tà ma.

Tết Đoan Ngọ, hay còn gọi là Tết Đoan Dương, là ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt, được tổ chức vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Ngày này đánh dấu thời điểm bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa), khi khí dương đang thịnh (Dương: mặt trời, khí dương). Cả nước nô nức đón Tết Đoan Ngọ với những phong tục tập quán độc đáo và ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự kính trọng đối với thiên nhiên và mong ước một cuộc sống an lành, thịnh vượng.

Năm nay, Tết Đoan Ngọ sẽ diễn ra vào thứ Hai, ngày 10 tháng 6 dương lịch. Đây là dịp đặc biệt để mọi người cùng sum họp gia đình, tưởng nhớ tổ tiên, và cầu mong những điều tốt đẹp cho bản thân, gia đình, và cộng đồng.

Tết Đoan Ngọ: Văn hóa Việt Nam

Tết Đoan Ngọ, hay còn gọi là Tết giết sâu bọ, có nguồn gốc từ truyền thuyết về việc diệt trừ con vật độc hại mang tên Ngô Đồng. Lễ hội này mang ý nghĩa cầu mong sức khỏe, may mắn và xua đuổi tà ma.

Ngày lễ này mang ý nghĩa sâu sắc, tưởng nhớ một mùa vụ thành công tưởng chừng như trọn vẹn, nhưng lại bị sâu bọ tàn phá. Theo tài liệu của Ban Tôn Giáo Chính Phủ, đây là câu chuyện về sự biết ơn và tiếc nuối, khi niềm vui bội thu bị đe dọa bởi tai ương bất ngờ.

Nỗi lo về sâu bọ bủa vây khiến dân làng bế tắc. Bất ngờ, một ông lão tên Đôi Truân xuất hiện, chỉ dẫn họ lập bàn cúng bánh tro, trái cây và vận động thể dục trước nhà. Kỳ lạ thay, sâu bọ đồng loạt té ngã, biến mất. Từ đó, ngày 5/5 âm lịch trở thành ngày Tết diệt sâu bọ, còn được gọi là Tết Đoan Ngọ, bởi lễ cúng thường được tiến hành vào giờ Ngọ.

Phong tục tập quán

Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam rực rỡ sắc màu với nhiều phong tục độc đáo, từ lễ cúng thần Nông đến tục ăn bánh ú, bánh chay, đua thuyền rồng.

Tết Đoan Ngọ là dịp sum họp gia đình, mọi người thường quây quần bên mâm cơm ấm cúng. Sáng sớm, người ta ăn bánh tro, chè hạt sen, trái cây và rượu nếp để xua đuổi tà ma, bệnh tật. Đặc biệt, rượu nếp được thưởng thức ngay sau khi thức dậy, mang lại sự khỏe mạnh cho cả năm.

Từ xa xưa, người Việt đã tận dụng thiên nhiên để chăm sóc sức khỏe. Nước lá thơm được sử dụng để phòng bệnh và xua đuổi côn trùng. Giữa trưa nắng gắt, người dân ven biển lại nô nức tắm biển, bởi giờ ngọ được cho là thời điểm khí dương mạnh nhất trong năm, mang đến sức khỏe dồi dào. Cùng với đó, các loại cây lá hái vào thời gian này cũng được xem là có dược tính cao nhất, khiến các thầy thuốc thường lên núi tìm kiếm những thảo dược quý.

Tết Đoan ngọ, người ta thường dùng năm loại lá: bạch đàn, xương rồng, ngũ trảo, dâu tằm để ăn và sả để nấu nước xông nhằm giảm cảm cúm. Ngoài ra, cành xương rồng còn được đặt trong nhà để xua đuổi tà ma, mang đến bình an cho gia đình.

Hương vị ngày Tết Đoan Ngọ: Những món ngon truyền thống

Bánh tro, hay còn gọi là bánh ú, bánh gio hay bánh âm, là món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Việt Nam. Được làm từ gạo ngâm trong nước tro từ củi khô hoặc rơm, gói trong lá chuối, bánh tro mang hương vị mộc mạc, dễ ăn, dễ tiêu và có tác dụng mát ruột. Người ta thường thưởng thức bánh tro với đường hoặc mật, tạo nên một hương vị ngọt ngào, thanh mát, đặc trưng cho ngày Tết Đoan Ngọ.

Tết Đoan Ngọ: Văn hóa Việt Nam

Dù những năm gần đây, dịch cúm gia cầm khiến nhiều người e ngại, nhưng vịt vẫn là món ăn quen thuộc trong mâm cơm của người dân miền Bắc và Trung Bộ, đặc biệt là món tiết canh vịt. Điều này được thể hiện rõ nét qua sự nhộn nhịp mua bán vịt sống tại các chợ trước và trong dịp Tết Đoan Ngọ.

Bánh tro, với hình dạng tứ giác truyền thống đặc trưng của người Tày, Nùng, là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết. Được làm trước 1-2 ngày và cúng tổ tiên vào ngày 5 tháng 5, bánh tro mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, là lời cầu chúc bình an, may mắn cho cả gia đình trong năm mới.

Rượu nếp là món ăn truyền thống được ưa chuộng trong dịp Tết Đoan ngọ, không chỉ bởi hương vị thơm ngon mà còn bởi ý nghĩa xua đuổi tà ma, bảo vệ sức khỏe.

Chè hạt sen, chè đậu đen và bột sắn dây là những món giải nhiệt hiệu quả trong tiết trời oi bức đầu tháng Năm. Nắng nóng dễ khiến cơ thể nóng trong, gây ra các bệnh nhiệt, do đó, nhiều gia đình chọn những món chè mát lành này để giải nhiệt, thanh lọc cơ thể, đồng thời cũng là món tráng miệng thơm ngon, bổ dưỡng.

Tết Đoan Ngọ: Nét đẹp văn hóa Việt

Tết Đoan Ngọ, ngày lễ truyền thống đậm đà bản sắc văn hóa Việt Nam, là dịp để mọi người sum họp, tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong bình an. Hãy cùng chung tay gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp của ngày lễ này, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.